Λαζαρούδια, λαζαρόνια, λαζαράκια. Είναι περίτεχνα ψωμάκια ομοιώματα του Λαζάρου, που κατασκευάζουν οι νοικοκυρές και τα προσφέρουν στα παιδιά τους.
Της Κάτιας Τσιμπλάκη
Σήμερα άλλωστε, Σάββατο του Λαζάρου, σύμφωνα με την Ορθόδοξηπαράδοση ο Ιησούς ανέστησε από τον Αδη τον εγκάρδιο φίλο του, τονΛάζαρο. Το Λαζαροσάββατο αποτελεί μια νεκραστάσιμη εορτή που δεν είναι πένθιμη, αφού προοιωνίζει τον Ανάσταση του Κυρίου.
Ο Λάζαρος, ο «Φτωχολάζαρος» όπως ονομάζεται σε πολλές περιοχές της χώρας μας είναι μια μορφή ιδιαίτερα συμπαθητική στο λαό μας. Πάντα όμως είναι αγέλαστος, γιατί σύμφωνα με την παράδοση όταν κατέβηκε στον Άδη, είδε πράματα φοβερά και τρομερά. Φέρεται μάλιστα ότι γέλασε μόνο μια φορά όταν είδε κάποιον να κλέβει ένα πύλινο δοχείο. «Το ένα χώμα κλέβει το άλλο», είπε.
Τα έθιμα σε κάθε γωνιά της χώρας μας ποικίλουν ανήμερα του Λαζάρου. Όπως αναφέρει ο Γ.Α. Μέγας στο βιβλίο του «Ελληνικές Γιορτές και Έθιμα της Λαϊκής Λατρείας» στη Μυτιλήνη τα ψωμάκια – ομοιώματα του Λαζάρου έχουν «εξαιρετικές ιδιότητες»: «κάνουν λαζαρέλλια στα νταβαδέλια με σταφίδα, καρύδια και μύγδαλο. Κάνουν με τη ζύμη ένα λουρέλλ’ και το σταυρώνουν, κάνουν και τη σταφίδα σταυρό. Τα παιδιά ανεβαίνουν σ'ένα βουνό, σε μία ράρχη και κυλούν τα λαζαρέλλια. Όπου σταματήσουν, ψάχνουν εκεί κοντά για να βρουν περδικοφωλιά».
Στο Πλαγιάρι της Θράκης τα τυλίγουν σε φύλλα δάφνης και τα δίνουν στα παιδιά. Τα παιδιά ανά ομάδες (ονομάζονται Λάζαροι επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού ή της πόλης και τραγουδούν αφηγητικά μοιρολόγια, τα λεγόμενα Λαζάρικα. Μόλις τελειώσουν τα λαζάρικα απευθύνουν ευχετικά παινέματα στους νοικοκύρηδες. Οι νοικοκύρηδες για να τους ανταμείψουν» τους δίδουν αβγά, τα οποία θα βάψουν ή θα στολίσουν μετά από λίγες ημέρες. Σπανιότερα τους δίνουν κουλούρια ή χρήματα.
Οι ομάδες των παιδιών, γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα κρατώντας στα χέρια τους ένα ομοίωμα του Λαζάρου. Σε πολλές περιοχές αντί για ομοίωμα του Λαζάρου κρατούν μια ρόκα ή καλάμια δεμένα σταυρωτά ή μια κούκλα που τη στολίζουν με πολύχρωμα λουλούδια και πανάκια.
Πολλές φορές κρατούν ένα καλαθάκι στολισμένο με κορδέλες και λουλούδια.
Στη Στερεά Ελλάδα, Μακεδονία, Θράκη γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι μόνο τα κορίτσια οι Λαζαρίτσες ή Λαζαρίνες για να γίνουν, γνωστές ως μελλοντικές νύφες. Γνωστές είναι και οι παροιμίες που έχουν πηγή «έμπνευσης» τον Λάζαρο: «Ξαναζωντάνεψε σαν Λάζαρος», «Με τη φωνή και ο Λάζαρος», «Κέρινος σαν το Λάζαρο».
Πότε εορτάζεται το Σάββατο του Λαζάρου
Η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάσταση του Λαζάρου το τελευταίο Σάββατο της Μεγάλης Σαρακοστής. Ο Λάζαρος, φίλος τους Ιησού, ζούσε στη Βηθανία με τις αδελφές του Μάρθα και Μαρία. Ο Ιησούς ήταν έτοιμος να αναχωρήσει, όταν έφτασε αγγελιοφόρος από τη Βηθανία ο οποίος του ανήγγειλε ότι ο αγαπημένος του φίλος είναι άρρωστος. Μετά από τέσσερις μέρες ο Ιησούς φτάνει στη Βηθανία. Στο μεταξύ ο Λάζάρος είχε πεθάνει.
«Κύριε», Του είπε η Μάρθα, «αν ήσουν εδώ, ο αδελφός μου δεν θα πέθαινε, Και τώρα όμως γνωρίζω ότι ο Θεός θα σου δώσει ό,τι ζητήσεις από Αυτόν». Ο Ιησούς της απάντησε ότι ο αδελφός της θα Αναστηθεί: «Εγώ ειμί η Ανάστασις και η Ζωή», της είπε. «Αυτός που πιστεύει σε μένα θα ζήσει αιώνια. Το πιστεύεις αυτό;», τη ρώτησε ο Ιησούς. «Ναι, Κύριε το πιστεύω ότι εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του θεού», απάντησε εκείνη. Και τότε Εκείνος μαζί με τη Μαρία και τη Μάρθα και πλήθος κόσμου κατευθύνθηκε στο σπήλαιο όπου είχαν θάψει το Λάζαρο. Μόλις απομάκρυναν την πόρτα που έκλεινε την είσοδο είπε: «Λάζαρε, δεύρο έξω». Αμέσως ο Λάζαρος σηκώθηκε και βγήκε έξω.
Τέλος επειδή η Ανάσταση του Λαζάρου αποτελεί το προμήνυμα της Ανάστασης του Χριστού, σε πολλές περιοχές της χώρας μας ονομάζεται και Πρώτη Λαμπρή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου