Το «Ανθρωπόκαινο» είναι μια λέξη που ίσως θα έχετε ακούσει. Αν όχι, το βέβαιο είναι ότι θα την ακούτε όλο και πιο συχνά, όχι μόνο το 2012 αλλά και στο μακρινό μέλλον. Οπως όλα δείχνουν, ίσως σε μερικά χρόνια να σημαίνει επίσημα τη γεωλογική εποχή στην οποία ζούμε. Αν αυτό συμβεί, η εποχή αυτή θα είναι η πρώτη που θα πάρει το όνομά της από ένα είδος του πλανήτη – τον άνθρωπο. Το αν θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό αποτελεί ένα τεράστιο θέμα προς συζήτηση.
Πώς φθάσαμε στο Ανθρωπόκαινο
Πώς φθάσαμε στο Ανθρωπόκαινο
Εδώ και 12.000 χρόνια, από το τέλος του Πλειστόκαινου και της εποχής των Παγετώνων, βρισκόμαστε στο Ολόκαινο. Ολο και περισσότεροι ειδικοί όμως θεωρούν ότι η εποχή αυτή έχει παρέλθει οριστικά και ότι έχουμε μπει σε μια καινούργια. Η ιδέα ξεκίνησε πριν από περίπου μία δεκαετία από τον θαλάσσιο βιολόγο Γιουτζίν Στέρμερ και τον νομπελίστα χημικό της ατμόσφαιρας Πολ Κρούτσεν. Οι δύο επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα «σημάδια» του ανθρώπου στον πλανήτη – γεωλογικά, βιολογικά και ατμοσφαιρικά – είναι πλέον τόσο αισθητά ώστε θα πρέπει να μιλάμε για μια νέα, «ανθρώπινη» γεωλογική εποχή. Πρότειναν για αυτήν την ονομασία «Ανθρωπόκαινο» (Anthropocene, από τις ελληνικές λέξεις «άνθρωπος» και «καινός»).
«Επί χιλιετίες οι άνθρωποι συμπεριφέρονταν σαν αντάρτες εναντίον μιας υπερδύναμης που αποκαλούμε “Φύση”» εξηγεί ο Πολ Κρούτσεν σε ένα άρθρο του στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Γέιλ. «Τον 20ό αιώνα όμως οι νέες τεχνολογίες, τα ορυκτά καύσιμα και ένας ταχέως αναπτυσσόμενος πληθυσμός οδήγησαν στη “Μεγάλη Επιτάχυνση” των δυνάμεών μας. Αν και αδέξια, αναλαμβάνουμε τον έλεγχο του βασιλείου της Φύσης, από το κλίμα ως το DNA. Εμείς οι άνθρωποι γινόμαστε η κυρίαρχη δύναμη της αλλαγής στον πλανήτη. Μια διαχρονική θρησκευτική και φιλοσοφική ιδέα – αυτή των ανθρώπων ως κυρίαρχων της Γης – μετατράπηκε σε σκαιή πραγματικότητα. Ο,τι κάνουμε τώρα ήδη επηρεάζει τον πλανήτη του έτους 3000 ή και του 50000».
Η συζήτηση δεν είναι απλώς θεωρητική. Το 2008 η πρόταση για την επίσημη κήρυξη του Ανθρωπόκαινου κατατέθηκε στη Διεθνή Επιτροπή Στρωματογραφίας, το σώμα της Διεθνούς Ενωσης Γεωλογικών Επιστημών που είναι αρμόδιο για την ονομασία των γεωλογικών περιόδων. Η Επιτροπή, με μεγάλη πλειοψηφία, αποφάσισε ότι η πρόταση έχει βάση και έτσι τώρα διάφορες ομάδες εργασίας εξετάζουν το θέμα. Προς το παρόν όλα είναι ανοιχτά – ακόμη και η χρονική στιγμή της έναρξης της νέας περιόδου, αν αυτή τελικά υιοθετηθεί. Με βάση τα ατμοσφαιρικά στοιχεία μια μερίδα ειδικών θεωρεί ότι θα πρέπει να συμπέσει με τη Βιομηχανική Επανάσταση. Αλλοι ωστόσο, προτάσσοντας τα λιθοσφαιρικά «αποτυπώματα», την τοποθετούν πριν από 14.000-15.000 χρόνια – πριν δηλαδή και από την έναρξη του Ολόκαινου.
Η Διεθνής Επιτροπή Στρωματογραφίας κινείται πολύ αργά και σίγουρα θα περάσουν κάποια χρόνια ώσπου να έχουμε μια οριστική απόφαση. Παρά το γεγονός όμως ότι ακόμη δεν είναι επίσημος, ο όρος «Ανθρωπόκαινο» υιοθετείται όλο και ευρύτερα, όχι μόνο από μεμονωμένους επιστήμονες αλλά και από διεθνούς κύρους επιστημονικές ενώσεις. Πριν από μερικές εβδομάδες χρησιμοποιήθηκε στον τίτλο του ετήσιου συνεδρίου της Γεωλογικής Εταιρείας της Αμερικής (της σημαντικότερης «συνάντησης» των γεωλογικών επιστημών παγκοσμίως), ενώ το διετές συνέδριο του Διεθνούς Προγράμματος Παγκόσμιας Ατμοσφαιρικής Χημείας (International Global Atmospheric Chemistry – IGAC) που θα γίνει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα τιτλοφορείται «Η Ατμοσφαιρική Χημεία στο Ανθρωπόκαινο».
Το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας
Το πυρηνικό ατύχημα που προκλήθηκε από τον σεισμό της Φουκουσίμα τον περασμένο Μάρτιο φάνηκε να απειλεί σοβαρά το ευοίωνο ως τότε μέλλον της πυρηνικής ενέργειας, αλλά όπως φαίνεται μόνο στην Ευρώπη και ίσως όχι για πολύ.
Η Γερμανία, το Βέλγιο και η Ελβετία έχουν βεβαίως εξαγγείλει το σταδιακό κλείσιμο όλων των πυρηνικών σταθμών τους μέσα στις επόμενες δεκαετίες – ως το 2022, το 2025 και το 2034 αντίστοιχα –, ενώ οι Ιταλοί ψήφισαν «όχι» στην πυρηνική ενέργεια. Η Βρετανία και η Γαλλία ωστόσο – υποστηριζόμενες από την Τσεχική Δημοκρατία – δεν προτίθενται σε καμία περίπτωση να εγκαταλείψουν τα πυρηνικά ενεργειακά τους σχέδια. Τα βρετανικά προγράμματα προς το παρόν καθυστερούν εξαιτίας των αυστηρότερων κριτηρίων ασφαλείας που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία παράλληλα επέβαλε τη διεξαγωγή νέων τεστ αντοχής σε όλους τους – γηραιούς στην πλειονότητά τους – πυρηνικούς αντιδραστήρες των κρατών-μελών της.
Οι πραγματικές προθέσεις θα φανούν ξεκάθαρα το ερχόμενο καλοκαίρι, όταν η σχετική διαδικασία, η οποία έχει επικριθεί από τους οικολόγους και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, θα φθάσει στο τέλος της. Στο πρώτο σκέλος της, το οποίο έληγε την 31η Δεκεμβρίου, οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών που διαθέτουν πυρηνικούς αντιδραστήρες έπρεπε να εξετάσουν το κατά πόσον αυτοί πληρούν τα νέα, ενισχυμένα κριτήρια των «τεστ αντοχής». Στο επόμενο στάδιο οι εκθέσεις θα τεθούν υπό αξιολόγηση από ειδικούς όλων των κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που δεν διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς. Τα συμπεράσματά τους θα πρέπει να υποβληθούν ως τον Απρίλιο του 2012 σε μια αρμόδια επιτροπή, η οποία θα παρουσιάσει το πόρισμά της στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη του ερχόμενου Ιουνίου.
Με τα σημερινά δεδομένα πάντως η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας προβλέπει ότι η πυρηνική ενεργειακή δυναμικότητα θα μειωθεί ως και κατά το ένα τρίτο στην Ευρώπη (πριν από τη Φουκουσίμα εκτιμούσε ότι θα αυξηθεί) ως το 2030. Αντιθέτως, το ίδιο διάστημα προβλέπει τον υπερδιπλασιασμό της στην Ασία. Μόνο η Κίνα, η οποία διαθέτει ήδη 14 πυρηνικούς αντιδραστήρες, σχεδιάζει να κατασκευάσει άλλους 36 μέσα στην επόμενη δεκαετία. Πριν από έναν μήνα έγινε μάλιστα γνωστό ότι ζήτησε την ανάπτυξη ενός νέου, και θεωρητικά ασφαλέστερου, τύπου αντιδραστήρα από την TerraPower τουΜπιλ Γκέιτς. Και φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τις πυρηνικές ενεργειακές βλέψεις της γειτονικής μας Τουρκίας.
Καυτό 2012 καλεί «Λα Νίνια»
Κάποιες προβλέψεις για το 2012 είναι πραγματικά καυτές. Ο Τζέιμς Χάνσεν, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Γκοντάρ της NASA, είχε εκτιμήσει με βάση τις προβολές του πριν από δυο χρόνια ότι η εφετινή χρονιά θα είναι η θερμότερη στην καταγεγραμμένη Ιστορία. Ο κορυφαίος αμερικανός κλιματολόγος έχει εκφράσει μόνο μία επιφύλαξη – την επιστροφή της «Λα Νίνια», του «κρύου» φαινομένου που προκάλεσε τις περυσινές χιονοθύελλες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλα μέρη του πλανήτη.
Οπως φαίνεται προς το παρόν, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη εκτίμηση της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA), η «Λα Νίνια» μάλλον επέστρεψε υποσχόμενη έναν δριμύ χειμώνα στις ΗΠΑ και μια όχι και τόσο ζεστή χρονιά σε όλον τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά τίποτε δεν μπορεί ακόμη να θεωρείται βέβαιο εξαιτίας του αστάθμητου παράγοντα της Αρκτικής Ταλάντωσης (ΑΟ), η οποία μπορεί να ανατρέψει τα πάντα και να βγάλει την πρόβλεψη του κ. Χάνσεν πέρα για πέρα αληθινή.
Το ενδιαφέρον σημείο ωστόσο σε αυτή την πρόβλεψη ήταν ότι, ακριβώς εξαιτίας φαινομένων όπως η «Λα Νίνια», ο ειδικός εξέφραζε την άποψη πως αν θέλουμε να έχουμε μια «καθαρή» εικόνα για το κλίμα του πλανήτη δεν θα πρέπει να μετράμε την άνοδο της θερμοκρασίας σε χρονιές αλλά σε περιόδους συνεχόμενων θερμών μηνών. Με βάση αυτό το «μέτρο» που προτείνει, η μέση θερμοκρασία της Γης εμφανίζεται να ακολουθεί ανοδική πορεία.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΛΑΜΠΤΗΡΑ
Έφθασε πλέον η στιγμή να πείτε αντίο στους παλιούς λαμπτήρες πυρακτώσεως, αφού η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει αποφασίσει, για ενεργειακούς λόγους, την οριστική κατάργησή τους στα κράτη-μέλη της το 2012.
Θα χρησιμοποιούμε πλέον μόνο λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας, παρά το γεγονός ότι ορισμένοι τύποι τους κατηγορούνται πως προκαλούν πονοκεφάλους και κουράζουν τα μάτια.
Αν και η συγκεκριμένη τεχνολογία βελτιώνεται διαρκώς, το μέλλον φαίνεται πάντως να ανήκει στα LED: αποδεικνύονται πολύ πιο οικονομικά και φιλικά για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
ΠΗΓΗ: http://www.tovima.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου