Είναι οι προτάσεις του διακεκριμένου οικονομολόγου Χα-Τζουν Τσανγκ που μίλησε στις «6Μέρες» χθες, λίγες ώρες πριν από τη διάλεξή του στο Μέγαρον Plus, με αφορμή το βιβλίο του «23 Αλήθειες που δεν μας λένε για τον Καπιταλισμό» (Εκδόσεις Καστανιώτης). Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Cambridge θεωρεί ότι έξοδος από το ευρώ δε θα μας ρίξει σε μαύρη τρύπα αλλά ούτε και θα μας λύσει όλα μας τα προβλήματα. Η γενική εικόνα δείχνει έναν δρόμο προς ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με ενισχυμένο κράτος πρόνοιας. Ο Χα-Τζουν Τσανγκ (www.hajoonchang.net) τιμήθηκε το 2005 με το βραβείο Βασίλι Λεόντιεφ για τη Διεύρυνση των Οριζόντων της Οικονομικής Σκέψης.
Το Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ΕΕ θα πρέπει να αισθάνεται υπερήφανη;
Εξαρτάται από τι αξία αποδίδει κανείς στο Νόμπελ. Όταν το δίνουν στον Κίσιντζερ και στον Ομπάμα πριν ακόμη προλάβει να κάνει οτιδήποτε, τότε πρέπει να φανούμε δύσπιστοι. Όπως έλεγε στις διαλέξεις του στο Λονδίνο ο Μαζάουερ, η Ευρώπη είναι η σκοτεινή ήπειρος. Οι περισσότεροι πόλεμοι και διαμάχες την είχαν επίκεντρο. Συγκριτικά με το παρελθόν βρίσκεται σε μια πιο ειρηνική περίοδο και πιστεύω πως η ΕΕ συνέβαλε σε αυτό. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα αυτή τη στιγμή, όπως και άλλες χώρες, είναι πως όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Η ήπειρος δεν ήταν έτοιμη για τη μετάβαση σε ένα ενιαίο νόμισμα. Παραμένω όμως υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Και στον οικονομικό και στον πολιτικό τομέα;
Διατηρώ κάποιες επιφυλάξεις για το οικονομικό καθεστώς. Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σταθερότητας σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο που δημιουργεί μόνιμες αποπληθωριστικές προκαταλήψεις. Αυτό ήθελαν οι Γερμανοί και αυτό έκαναν αμέσως μετά την επανένωση της Γερμανίας. Πιστεύω πως ο διακανονισμός που έχει γίνει –το να θέσουν τόσο αυστηρά όρια για το δημοσιονομικό έλλειμμα- δεν συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Με αυτό έχω ένα θέμα.
Έχετε αναφερθεί στο παρελθόν στην Αργεντινή ως παράδειγμα για την Ελλάδα. Υπάρχουν όμως διαφορές μεταξύ των δύο χωρών όπως η παραγωγική τους βάση. Η Ελλάδα σε περίπτωση χρεοκοπίας θα ερχόταν αντιμέτωπη, θεωρητικά πάντα, με ελλείψεις σε βασικά προϊόντα. Πώς θα επιβίωνε λοιπόν αν ακολουθούσε το παράδειγμα της Αργεντινής.
Όταν η Αργεντινή έκανε στάση πληρωμών, το κατά κεφαλήν εισόδημα εκεί ήταν 6.000-7.000 δολάρια, περίπου το ¼ από αυτό της Ελλάδας. Ήταν πολύ φτωχότερη από την Ελλάδα και συνεχίζει να είναι. Δε χρειάζεται να αγοράζει κάποιος όλα τα προϊόντα του από την Ευρώπη, υπάρχουν και άλλες χώρες όπως υπάρχουν και ρυθμίσεις που μπορούν να διευκολύνουν την κατάσταση. Δεν επέλεξε η Αργεντινή τη στάση των πληρωμών γιατί ήταν ο εύκολος δρόμος αλλά επειδή η άλλη επιλογή ήταν πολύ χειρότερη. Χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία έχουν καταδικαστεί σε αργό θάνατο. Προφανώς θα ήταν καλύτερο εάν η Ελλάδα μπορούσε να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους της συμφωνίας και να παραμείνει στην ευρωζώνη. Εάν όμως οι όροι που ισχύουν σήμερα είναι οι καλύτεροι που σας προσφέρουν τότε μπορεί και να βρεθείτε σε καλύτερη θέση εάν είστε εκτός ευρωζώνης. Αυτό όμως που είναι το πιο σημαντικό είναι πως οι πιθανότητες της Ελλάδας να παραμείνει στην Ευρωζώνη θα αυξηθούν ραγδαία εάν είστε πραγματικά έτοιμοι, ως χώρα, να εγκαταλείψετε το ευρώ. Στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία έχουν τη δυνατότητα να σας συμπεριφέρονται χάλια γιατί η Ελλάδα δεν διαθέτει κάποιο καλό διαπραγματευτικό χαρτί.
Πιστεύετε πως μετά από σχεδόν δυόμιση χρόνια είμαστε ακόμη σε θέση να διαπραγματευτούμε;
Μέχρι στιγμής δεν έχει αλλάξει κάτι στην Ελλάδα γιατί δεν ήσαστε σε θέση να διαπραγματευτείτε. Ήσαστε τόσο απελπισμένοι και αποφασισμένοι να κάνετε τα πάντα για να παραμείνετε στην ευρωζώνη, οπότε για ποιο λόγο να σας δώσουν καλύτερους όρους; Η ΕΕ θα πληγεί σοβαρά εάν η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ. Οι ΗΠΑ θα ωφεληθούν από ένα πιο αδύναμο ευρώ εάν όμως υπάρξει διεθνής αναταραχή θα επωμιστούν και αυτοί κάποια βάρη.
Υπάρχει η αίσθηση στην Ελλάδα ότι οι Ευρωπαίοι μας χρειάζονται, ως αγορά, και επομένως δε θα μας αφήσουν να καταρρεύσουμε. Είναι και αυτό ένας μύθος;
Δε θα το έλεγα μύθο, είναι απλά μια παρήγορη σκέψη. Η οικονομία της Ελλάδας είναι λιγότερο από το 3% της οικονομίας της ευρωζώνης. Δεν θα ήθελαν βέβαια να χάσουν το 3% της αγοράς τους αλλά δε θα ήταν και τόσο σοβαρό πλήγμα. Στην περίπτωση της Ισπανίας, μιας πιο ισχυρής οικονομίας τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η Ελλάδα είναι πολύ μικρή για να ισχύει κάτι τέτοιο.
Η επιστροφή σε ένα κενσιανό μοντέλο ενός πιο παρεμβατικού κράτους θα ωφελούσε την Ευρώπη και την Ελλάδα ειδικότερα;
Νομίζω ότι πρέπει να γίνει μια τέτοια στροφή, καθώς τα τελευταία 20-30 χρόνια έχει δημιουργηθεί ένα οικονομικό σύστημα το οποίο είναι τελείως εκτός ελέγχου. Τα πάντα κινούνται πλέον γύρω από τα συμφέροντα των τραπεζών. Στα οικονομικά πάντα κάποιος πρέπει να σκέφτεται την εναλλακτική λύση. Εάν ο αυξημένος πληθωρισμός είναι το τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει μια χώρα για να διπλασιάσει το εισόδημά της, τότε για μένα αξίζει μια τέτοια προσέγγιση. Για τους Έλληνες μπορεί η ζωή εκτός της ευρωζώνης να μην είναι ευχάριστη, μπορεί όμως να είναι λίγο καλύτερη από το σημερινό status quo.
Η αλλαγή αυτή στη ζωή των Ελλήνων πιστεύετε πως θα ήταν άμεση σε περίπτωση που η χώρα κηρύξει στάση πληρωμών ή μιλάμε για μια μακρά διαδικασία;
Εάν πάρουμε το παράδειγμα της Αργεντινής, η οικονομία της χώρας άρχισε να ανακάμπτει πολύ γρήγορα. Είναι ένα δύσκολο παιχνίδι. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η Ελλάδα θα είναι σε καλύτερη κατάσταση εάν βρεθεί εκτός της ευρωζώνης. Υπάρχει ακόμη και η πιθανότητα τα πράγματα να χειροτερεύσουν. Όμως ο μόνος τρόπος να βελτιωθεί η κατάσταση είναι εάν η Ελλάδα είναι έτοιμη να αποχωρήσει. Εάν φύγετε από την ευρωζώνη δε θα είναι το τέλος του κόσμου. Τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα και θα αναγκαστείτε να αναδιαρθρώσετε την παραγωγική σας βάση, η οποία έχει εξανεμιστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Όμως εάν υπάρξει ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα εξαφανιστείτε μέσα στη μαύρη τρύπα. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα χωρών που ακολούθησαν πολιτική την οποία οι υπόλοιποι θεωρούσαν καταστροφική, το αποτέλεσμα όμως τους διέψευσε. Όπως η Μαλαισία το 1997-98.
Σε ένα από τα άρθρα σας λέτε πως το κοινωνικό συμβόλαιο έτσι όπως διαμορφώθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει πλέον καταπατηθεί. Θα έπρεπε να υπάρξει ένα καινούριο κοινωνικό συμβόλαιο με έμφαση στο κράτος πρόνοιας;
Όπως όλα τα συμβόλαια έτσι και το κοινωνικό συμβόλαιο πρέπει κάποια στιγμή να ξαναγραφτεί. Δεν υποστηρίζω πως πρέπει να επιστρέψουμε στο 1955, όμως αυτή τη στιγμή το κοινωνικό συμβόλαιο ξαναγράφεται… από την πίσω πόρτα. Πλέον δε μιλάμε για κοινωνικό συμβόλαιο αλλά για «λογιστικό σφάλμα». Υπάρχει ένα δημοσιονομικό κενό. Πώς θα το γεμίσουμε; Οι ηγέτες της Ευρώπης αποφασίζουν ότι περικόπτοντας διάφορες παροχές επιτυγχάνουν το στόχο τους. Εάν αυτός είναι ο τρόπος που επιλέγουν κάποιοι να κυβερνήσουν μια χώρα τότε για ποιο λόγο χρειαζόμαστε δημοκρατία;
Το κοινωνικό κράτος μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα. Δείτε το παράδειγμα των Σκανδιναβικών χωρών. Έχουν σχεδόν το διπλάσιο -σε όγκο- κράτος πρόνοιας από τις ΗΠΑ και τα τελευταία 20 χρόνια έχουν αναπτυχθεί πολύ πιο γρήγορα από την Αμερική. Το κοινωνικό κράτος λειτουργεί ως μηχανισμός ασφαλείας επιτρέποντας στους εργάτες να είναι πιο δεκτικοί στην αλλαγή επαγγέλματος, αυξάνοντας τη παραγωγικότητα και τη δυναμικότητα της οικονομίας. Στη σημερινή Ευρώπη δεν είναι πλεονέκτημα οι χαμηλοί μισθοί καθώς δε μπορούν να ανταγωνιστούν τους μισθούς της Κίνας και άλλων ασιατικών χωρών. Πώς λοιπόν θα είναι ανταγωνιστικές οι ευρωπαϊκές οικονομίες; Μέσω της ενίσχυσης της κινητικότητας των εργαζομένων. Και αυτό θα συμβεί μόνο εάν υπάρξει ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας, το οποίο θα παρέχει στον κάθε άνεργο εργαζόμενο, υγειονομική ασφάλιση, παιδεία και τη δυνατότητα να περάσει ένα ολόκληρο χρόνο μαθαίνοντας από την αρχή μια καινούρια δεξιότητα, η οποία θα μπορέσει να του εξασφαλίσει δουλειά στο μέλλον.
ΠΗΓΗ:http://www.6meres.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου